فرانشیز چیست؟
فرانشیز در بیمه در واقع آن بخشی از خسارت است که پرداخت آن برعهده بیمه شده می‌باشد. فرانشیز که معمولا به صورت درصد بیان می‌شود بخشی از هزینه‌های خسارت است که شرکت بیمه آن را پرداخت نمی‌کند و در واقع سهم بیمه شده از مبلغ خسارت است. درصد فرانشیز معمولا بین 10 تا 30 درصد بوده و عدد دقیق آن در قرارداد بین شرکت بیمه و بیمه‌گذار آورده می‌شود. به طور مثال اگر در قرارداد بیمه تکمیلی شرکتی شما فرانشیز 10 درصد باشد به این معناست که اگر شما 1.000.000 ریال در یک آزمایشگاه برای انجام آزمایش هزینه کرده باشید و سپس مدارک مربوطه را جهت پرداخت خسارت به نماینده بیمه تکمیلی خود تحویل نمایید. بیمه مبلغ 900.000 ریال آن را پرداخت نموده و 100.000 ریال آن به عنوان فرانشیز بر عهده شما می‌باشد. طبیعتا هرچه درصد فرانشیز پایین‌ترباشد سهم پرداختی شرکت بیمه بیشتر خواهد بود و این از نظر بیمه‌شدگان مطلوب‌تر است.
در قراردادهای بیمه درمان تکمیلی شرکتی پوشش‌های مختلفی وجود دارد مانند بستری، جراحی تخصصی، دندانپزشکی و… که هرکدام از این پوشش‌ها فرانشیز مربوط به خود را دارد که در غالب قراردادهای بیمه تکمیلی فرانشیز همه پوشش‌ها یکسان است.
در بعضی از قراردادها فرانشیز پوشش‌های پایه مانند بستری، پاراکلینیکی و آزمایشگاهی کمتر از فرانشیز پوشش‌های اضافی مانند ویزیت دارو و دندانپزشکی می‌باشد. دلیل این موضوع پر ریسک بودن پوشش‌های اضافی است.
فرانشیز یک ابزار کنترلی برای نرخ طرح‌های بیمه درمان تکمیلی نیز می‌باشد به طوری که شرکت‌های بیمه برای تعدیل نرخ پوشش‌های پرریسک فرانشیز مربوطه را بالاتر می‌برند تا از این طریق بتوانند نرخ پایین‌تری را به بیمه‌گذار ارائه نمایند.
انواع فرانشیز بیمه تکمیلی
یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به فرانشیز بیمه تکمیلی نوع آن است. انواع مختلف فرانشیز ویژگی و مزایا خود را دارد. در ادامه به معرفی و بیان ویژگی‌های هر کدام از انواع فرانشیز پرداخته‌ایم.
فرانشیز به صورت رقمی معین و ثابت
فرانشیز در بیشتر مواقع به صورت رقمی معین و ثابت است که در بیمه‌نامه مشخص شده است و از میزان خسارت پرداختی کسر می‌شود؛ مثلا در یک قرارداد بیمه مبلغ یک میلیون تومان را به عنوان فرانشیز خسارت مشخص می‌کند و هنگام پرداخت خسارت این مبلغ مشخص‌شده از مبلغ خسارت پرداختی کسر می‌شود (معمولا با «سقف فرانشیز» مشخص می‌شود).
فرانشیز درصدی از مبلغ مورد بیمه
فرانشیز در بعضی مواقع، درصدی از مبلغ بیمه است و در قرارداد بیمه مشخص می‌شود. هر چقدر مبلغ مورد‌بیمه بیشتر باشد فرانشیز به همان نسبت بالاتر خواهد بود. به عنوان مثال در یک قرارداد ۱۰۰ میلیون تومانی، ۱۰ درصد قرارداد یعنی مبلغ ۱۰ میلیون تومان را به عنوان فرانشیز مشخص می‌نمایند.
فرانشیز به صورت درصد ثابتی از خسارت
فرانشیز در برخی موارد دیگر به صورت درصد ثابتی از خسارت است؛ به این معنی که بیمه‌گذار بر اساس درصد معینی که در بیمه‌نامه به عنوان فرانشیز درج شده است، در پرداخت خسارت با بیمه‌گر سهیم می‌شود که معمولا مبلغ اندکی است. به عنوان مثال، در یک قرارداد میزان فرانشیز ۲۰ درصد خسارت مشخص شده است، مبلغ خسارت در ضریب فرانشیز ضرب شده و از مبلغ خسارت کسر می‌شود؛ به این معنی که اگر خسارت 100 میلیون تومان باشد و فرانشیز ۲۰ درصد، شرکت بیمه ۸۰ میلیون تومان آن را پرداخت می کند و باقی آن را باید بیمه‌گذار پرداخت کند.
میزان خسارت پرداختی توسط شرکت بیمه ۸۰.۰۰۰.۰۰۰ = (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰ × ۲۰%) – 1۰۰.۰۰۰.۰۰۰
فرانشیز ترکیبی
در بسیاری از انواع بیمه برای محاسبه فرانشیز بیمه از ترکیب سقف خسارت (همان رقم معین و ثابت) و درصد فرانشیز استفاده می‌شود. به عنوان مثال در یک بیمه تعیین می‌شود که فرانشیز بیمه ۱۰ درصد خسارت و یا تا سقف ۱۰۰ هزار تومان است؛ هرکدام که کمتر باشد.
فرانشیز بیمه تکمیلی چقدر است؟
همانطور که در بخش قبل توضیح داده شد فرانشیز معمولا به صورت درصد بیان می‌شود. فرانشیز بیمه تکمیلی به صورت کلی عدد مشخصی ندارد و کاملا به توافقات بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار بستگی دارد.
درصد فرانشیز در قرارداد بیمه درمان تکمیلی ذکر می‌شود و در صورتی که هر پوشش (بستری، آزمایشگاهی، دندانپزشکی و…) فرانشیزهای غیر یکسانی داشته باشند توضیحات کامل آن در جدول تعهدات موجود در قرارداد آورده می‌شود. بنابراین برای اطلاع از میزان فرانشیز بیمه تکمیلی شرکتی خود می‌بایست به قرارداد خود مراجعه فرمایید و یا درصورت عدم دسترسی با نماینده بیمه تکمیلی خود مرتبط شوید.
آیا امکان حذف فرانشیز در بیمه تکمیلی وجود دارد؟
در بعضی قراردادها (معمولا با تعداد بالا) به درخواست بیمه‌گذار فرانشیز حذف می‌گردد. حذف فرانشیز به معنی فرانشیز 0 درصد می‌باشد. در قراردادهای بدون فرانشیز شرکت بیمه کسوراتی بابت فرانشیز در پرداخت خسارات لحاظ نخواهد کرد. شرکت بیمه برای حذف فرانشیز مبلغ حق بیمه را بالا خواهد برد و افراد در قراردادهای بدون فرانشیز حق بیمه‌های بالاتری را نسبت به قراردادهای با فرانشیز پرداخت می‌نمایند.
آیا امکان حذف فرانشیز در بیمه تکمیلی وجود دارد؟
در بعضی قراردادها که معمولا بیمه‌تکمیلی‌های گروهی با تعداد زیاد است، بیمه‌گذار می‌تواند درخواست حذف فرانشیز را بدهد. در چنین شرایطی معمولا شرکت بیمه درخواست مبلغ بیشتری برای حق بیمه می‌کند. در صورت به توافق رسیدن بیمه‌گذار و شرکت بیمه، فرانشیز حذف می‌شود. حذف فرانشیز به معنی فرانشیز صفر درصد است.
آیا کسورات بیمه تکمیلی فقط شامل فرانشیز می‌شود؟
جواب این سوال خیر است. فرانشیز یکی از مهم‌ترین موارد کسورات بیمه درمان تکمیلی است، اما تنها دلیل این کسورات نیست. در هنگام بررسی پرونده‌های درمانی توسط مراکز پرداخت خسارت شرکت‌های بیمه، چند مورد متفاوت به عنوان کسورات در نظر گرفته می‌شود. در واقع ابتدا بر اساس قرارداد شما موارد پرداختی با موارد تحت پوشش بیمه چک می‌شود. هزینه‌هایی که تحت پوشش بیمه نیست حذف می‌شود و در نهایت روی مبلغ باقی‌مانده فرانشیز لحاظ می‌شود.
مزایا و دلایل در نظر گرفتن فرانشیز در بیمه درمان
فرانشیز در بیشتر رشته‌های بیمه وجود دارد. درست است که با وجود فرانشیز شما به عنوان بیمه‌گزار بخشی از خسارت را خودتان پرداخت می‌کنید، ولی در نظر گرفتن آن خالی از لطف نیست:
- در نظر گرفتن فرانشیز بیمه تکمیلی باعث می‌شود که حق بیمه‌ای که اشخاص می‌پردازند، کمتر باشد. البته همانطور که گفته شد، افراد می‌توانند با پرداخت حق بیمه بیشتر، مقدار فرانشیز بیمه تکمیلی را کاهش دهند.
- چون بیمه‌گزاران باید بخشی از هزینه را خودشان پرداخت کنند، در نتیجه بی‌جهت و از روی وسواس به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند.
- در نظر گرفتن فرانشیز در بیمه تکمیلی باعث می‌شود که افراد برای خسارت‌های جزئی به شرکت بیمه‌گر مراجعه نکنند و این کار باعث کاهش هزینه‌های اداری و در نتیجه افزایش توانگری شرکت بیمه می‌شود.
یک نکته دیگر هم در نظر داشتید؛ فرانشیز در بیمه تکمیلی گروهی هم وجود دارد.
دریافت بیمه تکمیلی
همه ما در طول زندگی با بیماری‌ها و ناخوشی‌های مختلفی دست به گریبان بوده‌ایم. وقتی که برای درمان به مراکز درمانی مراجعه می‌کنید و با هزینه‌های سرسام‌آوری مواجه می‌شوید، اینجاست که داشتن بیمه تکمیلی بسیار مفید بوده و به کارتان می‌آید. با داشتن این نوع بیمه بخش زیادی از هزینه‌های درمان را شرکت بیمه پرداخت می‌نماید.
شرکت‌های بیمه مختلف، پوشش‌های درمانی متفاوت و فرانشیز بیمه تکمیلی متفاوتی دارند؛ در نتیجه هزینه متفاوتی هم تحت عنوان حق بیمه از افراد مطالبه می‌کنند. وقتی که می‌خواهید بیمه تکمیلی دریافت کنید، باید به پوشش‌ها و فرانشیز آن توجه کنید تا با توجه به بودجه و خواستتان بهترین بیمه را خریداری کنید.
