فرانشیز بیمه یکی از موضوعاتی است که معمولا بیمه‌گزاران در مورد آن سوالات زیادی دارند. فرانشیز بیمه در واقع قسمتی از خسارت است که به عهده بیمه‌گزار است. احتمالا شما هم کلمه ” فرانشیز ” را در قبض داروی خود دیده‌اید . در این مواقع حتما از خود می‌پرسید. من که حق بیمه را پرداخت می‌کنم، چرا باید فرانشیز بیمه را هم پرداخت کنم؟ این‌جاست که باید با اصطلاح فرانشیز بیمه بیش از پیش آشنا شوید.

فرانشیز بیمه به چه معنا است؟

فرانشیز بیمه چیست؟ اگر تمامی فرهنگ لغت‌ها را ورق بزنیم، تا ریشه کلمه فرانشیز را در زبان‌های مختلف مورد بررسی قرار دهیم و معنی کلمه فرانشیز را به طور کامل درک کنیم، می‌بینیم که کلمه فرانشیز را هم در زبان انگلیسی و هم در زبان فرانسوی می‌توان یافت. فرانشیز در هر یک از این زبان‌ها معنای خاصی دارد. به این صورت که واژه فرانشیز در زبان انگلیسی با تلفظ فرنچایز این واژه به کار گرفته می‌شود، که ترجمه دقیق آن حق امتیاز است. اما در زبان فرانسه این کلمه به معنای حق رای دادن، آزادی، معافیت، حق و امتیاز است. اما فرانشیز بیمه چیست؟ به زبان ساده درصدی از خسارت را که بیمه‌گزار باید پرداخت کند، فرانشیز بیمه می‌نامند و فرانشیز بیمه همیشه از مبلغ خسارت قابل پرداخت کسر می‌شود.

 اگر بخواهیم خیلی واضح و روشن، معنای کلمه فرانشیز بیمه را به عنوان یک اصطلاح بیمه‌ای خدمت شما ارائه کنیم، با تعریفی مواجه می‌شویم که هیچ گونه ارتباطی با معنای واژه فرانشیز ندارد. ولی نکته جالب این‌جا است که، در بیمه از واژه یا اصطلاح فرانشیز بیمه استفاده می‌شود. اصطلاح فرانشیز به مبلغی از خسارت گفته می‌شود که، به عهده بیمه‌گذار است و بیمه‌گر نسبت به آن تعهدی ندارد. در واقع قسمتی از خسارت را که شرکت بیمه پرداخت نمی‌کند و این خسارت به عهده بیمه‌گذار باقی می‌ماند را فرانشیز بیمه است.

به این مثال توجه کنید، اگر در یک قرارداد ۱۰ میلیون تومانی، ۱۰ درصد مبلغ کل آن یعنی ۱ میلیون تومان را به عنوان فرانشیز بیمه مشخص کنند: پرداخت این ۱ میلیون تومان بر عهده بیمه‌گذار است و مابقی آن را شرکت بیمه پرداخت می‌کند. پس فرانشیز آن بخشی از خسارت و هزینه‌های درمانی به شمار می‌آید که پرداخت آن، بر عهده بیمه گزار است. بنابراین به آن سهم بیمه گذار یا خودپرداخت نیز اطلاق می‌گردد.

انواع فرانشیز بیمه

فرانشیز میزانی از مبلغ است که بر عهده بیمه شده بوده و شرکت بیمه تعهدی در مقابل پرداخت یک مقدار مشخصی از هزینه های خسارات ندارد. انواع فرانشیز به شرح زیر می باشد:

فرانشیز به صورت رقمی معین و ثابت

در بسیاری از شرکت های بیمه درمان تکمیلی، فرانشیز، رقمی معین و ثابت است که از خسارات پرداختی کسر شده و برعهده بیمه شدگان می باشد.مثلا در یک قرارداد بیمه مبلغ ۲ میلیون تومان را به عنوان فرانشیز خسارت مشخص می‌نمایند و هنگام پرداخت خسارت، این مبلغ مشخص شده از مبلغ خسارت پرداختی کسر می‌شود (معمولا با «سقف فرانشیز» مشخص می‌شود).

فرانشیز درصدی از مبلغ مورد‌ بیمه

در برخی از شرکت های بیمه، فرانشیز درصد یا میزانی از مبلغ بیمه است که هرچه مقدار مبلغ بیمه بیشتر باشد، فرانشیز نیز به همان میزان بیشتر می شود.مثلا در یک قرارداد ۴۰۰ میلیون تومانی، ۲۰ درصد قرارداد یعنی مبلغ ۸۰ میلیون تومان به عنوان فرانشیز مشخص شده است.

فرانشیز به صورت درصد ثابتی از خسارت

در بعضی موارد فرانشیز، درصدی ثابت از خسارت است که معمولا شرکت بیمه یا همان بیمه گذار، این درصد معین را در هزینه خسارت با بیمه گر سهیم می شود.این روش یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای بیمه تکمیلی درمان است؛ به عنوان مثال، در یک قرارداد میزان فرانشیز ۲۵ درصد خسارت مشخص شده است، مبلغ خسارت در ضریب فرانشیز ضرب شده و از مبلغ خسارت کسر می‌شود.

فرانشیز ترکیبی

در بسیاری از انواع بیمه برای محاسبه فرانشیز بیمه از ترکیب سقف خسارت (همان رقم معین و ثابت) و درصد فرانشیز استفاده می‌شود. مثلا در یک بیمه تعیین می‌شود که فراشیز بیمه ۱۰ درصد خسارت و یا تا سقف ۱۰۰ هزار تومان است؛ هرکدام که کمتر باشد.

تعیین سقف غرامت

نوع دیگری از فرانشیز بیمه وجود دارد که در آن سقف غرامت پرداختی را مشخص می‌نمایند و تحت هیچ شرایطی خسارت بیشتری پرداخت نمی‌شود؛ به عنوان مثال، در یک قرارداد بیمه تعیین می‌شود که سقف پرداخت غرامت ۵۰۰ میلیون تومان است و باقی خسارت به عهده خود بیمه‌گذار است؛ معمولا در مواردی که ریسک بیمه بیشتر است، از این نوع فرانشیز استفاده می‌شود.

نحوه محاسبه فرانشیز بیمه

پس از اینکه فهمیدیم فرانشیز چیست، باید بدانیم چطور محاسبه می‌شود. شرکت‌های بیمه‌ باتوجه‌به شرایط بیمه‌گذاران و قوانین موجود فرانشیز را محاسبه می‌کنند. اینکه فرانشیز هر نوع بیمه یا خدمات چطور محاسبه می‌شود، به سیاست‌ کاری شرکت بیمه بستگی دارد و معمولا در بیمه‌نامه آورده می‌شود. فرد بیمه‌گذار باید پیش از امضای قرارداد بیمه‌نامه، از میزان و چگونگی محاسبه و تعیین فرانشیز اطلاع پیدا کند.

فرانشیز در چه بیمه‌هایی وجود دارد؟

پس از پاسخ دادن به سوال فرانشیز چیست، حالا نوبت یه این می‌رسد که ببینیم در چه بیمه‌هایی فرانشیز داریم؟ فرانشیز در برخی رشته‌های اموال (مانند بیمه بدنه و آتش سوزی)، اشخاص (بیمه‌های تکمیلی) و مسئولیت کاربرد دارد. در ادامه به توضیح جزئیات و شرایط فرانشیز برخی از این بیمه‌ها می‌پردازیم.

فرانشیز بیمه‌های اموال

معمولا پوشش‌های پایه بیمه آتش سوزی شامل فرانشیز نمی‌شود، اما پوشش‌های خطرات اضافی معمولا فرانشیز دارند؛ مثلا بیمه زلزله ۱۵ درصد فراشیز دارد. بیمه‌های مهندسی هم فرانشیز قابل‌توجهی دارد. در این میان، از همه مهم‌تر فرانشیز بیمه بدنه خودرو است و عموما برای خسارت‌های کلی یا جزئی، فرانشیز سقف مشخصی دارد و یا درصدی از خسارت است. حتی گاهی ممکن است فرانشیز برخی از اجزای خودرو در بیمه بدنه مبلغ معینی باشد.

فرانشیز بیمه اشخاص

بیمه اشخاص که شامل بیمه‌های درمان، حادثه و عمر است، شرایط خاص خودشان را از لحاظ فرانشیز دارد. معمولا در بیمه‌ عمر چیزی به نام فرانشیز وجود ندارد. در بیمه‌های حادثه هم اگر خسارت مربوط به نقص عضو یا ازکارافتادگی باشد، به ندرت برایش فرانشیز در نظر گرفته می‌شود. اما در بیمه‌های درمانی معمولا وجود فرانشیز امری متداول است. مبلغ فرانشیز این بیمه به صورت قراردادی بین بیمه‌گذار و شرکت بیمه‌ تعیین می‌شود.

فرانشیز بیمه‌های مسئولیت

در بیمه‌‌های مسئولیت اختیاری، معمولا بیمه‌گذار می‌تواند باتوجه‌به وضعیت مالی که دارد، تا حد مشخصی بر سر رقم فرانشیز با شرکت بیمه‌گر به توافق برسد. اما در بیمه‌های مسئولیت اجباری معمولا وجود فرانشیز قابل توجیه نیست.

فرانشیز بیمه تامین اجتماعی

فرانشیز بیمه تامین اجتماعی هم تفاوتی با فرانشیز در دیگر بیمه‌ها ندارد. شما با در دست داشتن دفترچه بیمه تامین اجتماعی یا با اعلام کد ملیتان در همه مراکز طرف قرارداد این شرکت بیمه، می‌توانید سهم بیمه خود یا همان فرانشیز را پرداخت کنید.