بیمه یکی از مسائل مهم در هر جامعه است که همه افراد با آن آشنایی دارند. همه ما نام بیمه را شنیده و حداقل یکی دو مورد از انواع آن را استفاده می کنیم. بیمه باعث می شود تا ما به نوعی خاطر جمعی در مواجهه با سختی‌ها و مشکلات داشته باشیم.

به این صورت که ما هر ماهه یا هر ساله مبلغی تحت عنوان حق بیمه به یکی از شرکت‌های بیمه پرداخت می کنیم و او نیز در مقابل متعهد می شود که زمانی که مشکلی که در حیطه تعهد شرکت بیمه است به وجود آمد، می توان خسارت را از بیمه مطالبه کرد. بیمه انواع بسیار متنوعی دارد و این که ما چه میزان خسارتی در زمان ایجاد مشکیل دریافت می کنیم کاملا بستگی به نوع بیمه و حق بیمه‌ای که پرداخت می کنیم دارد.

بیمه‌گر کیست ؟

درواقع بیمه‌گر، اداره کننده صندوق تعاونی بزرگی است که با قبول خطرهای مشترک از اعضای خود و با استفاده از آمار و حساب احتمالات و تجربیات گذشته مبلغی به عنوان مقابله دریافت می کند تا در صورت بروز خطر، زیان وارد به اشخاص را جبران کند.

برای بیمه‌گری بیمه عملی است که بر پایه علم آمار و قانون اعداد بزرگ استوار است و شانس و آمار و قانون اعداد بزرگ استوار است و شانس و شرط بندی و حوادث غیرمنتظره در آن مفهومی ندارد. از نظر فنی پایه و اساس بیمه اجتماع گروهی از افراد به منظور کمک متقابل و مشترک است. یعنی عده ای که در معرض خطر معینی قرار دارند گرد هم می آیند تا خسارتی که به یک یا چند نفر از افراد گروه وارد می آید از محل حق بیمه‌ای که همه می پردازند، جبران شود. از این رو هرقدر شمار این افراد زیادتر و وجوه جمع آوری شده از طریق دریافت حق بیمه از بیمه گذاران بیشتر باشد، سهم هریک کمتر و تحمل خسارت آسان تر شود. یعنی هر چه تعداد بیمه گذاران هر طبقه ریسک، بیشتر باشد، سهم حق بیمه هریک از بیمه شدگان کمتر خواهد شد و هزینه های اداری بیمه گر نیز کاهش می یابد. اما فقط اجتماع خطرهای مشابه برای توفیق بیمه کافی نیست. بلکه آمار دقیق از تجربیات گذشته برای پیش بینی احتمال تحقق خطر و خسارت های احتمالی نیز موردنیاز است. زیرا بیمه گر برای برآورد حق بیمه باید با کمک گرفتن از قوانین آماری و استفاده از تجربیات خسارت های گذشته احتمال وقوع حادثه و میزان خسارت هایی را که باید بپردازد پیش بینی کند تا بتواند حق بیمه فنی را برای ریسک های مشابه تعیین کند. اما بدیهی است که این پیش بینی تقریبی و ناقص است، زیرا پیش بینی کلیه موارد ممکن مقدور نیست.

پس از محاسبه حق بیمه فنی، عوامل هزینه و سود به آن اضافه می شود تا حق بیمه تجاری به دست آید. از آنجا که جنبه تعاونی بیمه بیشتر است. بیمه گر نمی تواند سود اضافی و نامعقولی داشته باشد. هرگاه روند حرکت صنعت بیمه طوری باشد که بیمه گران در جهت دریافت سود بیشتر حرکت کنند، سازمان های نظارتی در ایران سازمان بیمه مرکزی با اعمال سیاست های کنترلی موجب کاهش نرخ بیمه می شود. از طرفی گاه شرکت های بیمه با رشته هایی مواجه هستند، مانند اتومبیل و به ویژه بیمه مسئولیت دارندگان وسیله نقلیه موتوری زمینی که نه تنها سود ندارد، بلکه همواره زیان مالی نیز دارد و تنها اعمال سیاست‌های نظارتی شرکت‌ها به آنها اجازه تعطیل این رشته ها را نمی دهد.

به‌طور کلی بیمه را می‌توان به سه طبقه تقسیم کرد:

۱- بیمه اموال؛ بیمه‌های اموال برای جلوگیری از وقوع حادثه و کاهش میزان خسارت در صورت تحقق خطر مورد بیمه صورت می‌گیرند.
در بیمه‌های اشیاء حداکثر تعهد بیمه‌گر جبران زیان و خسارت مادی بیمه‌گذار است. یعنی بیمه نمی‌تواند موجب انتفاع (سود) بیمه‌گذار باشد بلکه از نظر مالی بیمه‌گذار در موقعیتی قرار می‌گیرد که بلافاصله قبل از تحقق خطر بیمه شده در آن موقعیت قرار داشته است. پس از وقوع حادثه بیمه‌گر خسارت را به شخص بیمه‌گذار می‌پردازد مگر اینکه به موجب توافق طرفین قرارداد استفاده‌کننده از بیمه‌نامه شخص دیگری که دارای بیمه‌ای بوده و از وقوع خسارت متضرر شده، پرداخت می‌شود. بیمه آتش‌سوزی، بیمه باربری و بیمه اتومبیل از جمله بیمه اموال محسوب می‌شوند.

۲- بیمه اشخاص؛ انسان از آغاز پیدایش جوامع انسانی، در جستجوی غریزی به دنبال تامین‌های جسمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. باتوجه به همین نیاز بوده که شرکت‌های بیمه با ارائه طرح‌های متفاوت و ابتکاری متناسب با نیازهای جوامع انسانی در پی تامین و تسهیل این غریزه ثبات مالی و اقتصادی برآمدند تا در زمان بروز حادثه ناگوار، شیرازه اقتصاد خانواده‌ها از هم نپاشد و افراد وابسته به شخص متوفی و یا حادثه دیده بتوانند از مزایای این تامین اقتصادی بهره‌مند شوند. بیمه زندگی، بیمه حوادث و بیمه درمانی، جزو بیمه اشخاص شمرده می‌شوند.

۳- بیمه مسئولیت؛ بیمه‌های مسئولیت از جمله رشته‌های بیمه‌ای است که مستقیماً در تنظیم روابط اجتماعی افراد جامعه، شناخت افراد از حقوق و مسئولیت‌های یکدیگر و تامین امنیت حرفه‌ای مشاغل و فعالیت‌ها تاثیرگذار است. بیمه مسئولیت مدنی به انواع بیمه مسئولیت مدنی عمومی، بیمه مسئولیت حرفه‌ای و قراردادی تقسیم می‌شود.
بیمه داراى انواع بسیارى است از قبیل بیمۀ عمر، بیمۀ بهداشت و درمان، بیمۀ حوادث، بیمۀ بیکارى و بیمۀ شخص ثالث. در احکام، تفاوتى میان انواع بیمه نیست.